Фотосуреттің авторы: Ақорда
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев кездесуге қатысушыларға назар аударып, бұл диалог алаңы Астана халықаралық форумы аясында құрылғанын және өңірлік және жаһандық өзекті мәселелер бойынша пікір алмасуға бағытталғанын атап өтті.Бұл туралы Turantimes.kz тілшісі хабарлады.
– Өздеріңіз білетіндей, бүгінде адамзат аймақтық қақтығыстар, экономикалық тұрақсыздық, климаттың өзгеруі, азық-түлік қауіпсіздігі және көші-қон сияқты бұрын-соңды болмаған сынақтармен бетпе-бет келіп отыр. Бұл жаһандық проблемалар бәрімізді алаңдатады және біз оларды шешу жолдарын бірге іздеуіміз керек. Біздің болашағымыз қаншалықты күш біріктіріп, ортақ келісімге келе алатынымызға тікелей байланысты. Сондықтан біз Қазақстан үшін осы маңызды үдеріске қатысуды үлкен мәртебе деп санаймыз», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы әлемде алауыздық күшейіп, көпжақты халықаралық институттардың күші әлсіреген сайын орта державалардың рөлі артады деп есептейді.
– Даулы елдер келісімге келе алмаған кезде, орта таптағы елдер дауды шешуде делдал болады. Осылайша олар жаһандық ынтымақтастық алаңына өз үлесін қосуда, деді Мемлекет басшысы.
Қасым-Жомарт Тоқаев форумға қатысушыларға Қазақстанда еліміздің өсіп-өркендеуі мен қоғамның демократиялық ұмтылыстарын жүзеге асыру үшін жүргізіліп жатқан ауқымды саяси реформалар туралы айтып берді. Оның айтуынша, жақында атом электр стансаларын салу жөніндегі жалпыхалықтық референдум еліміздің демократиялық құндылықтарды жүзеге асыруға ұмтылғанын көрсетеді.
Мемлекет басшысы жүргізіліп жатқан реформалар ішкі тұрақтылықты сақтауда ғана маңызды емес, сонымен қатар экономикалық өсім мен шетелдік инвестиция үшін қолайлы жағдай туғызатынын атап өтті.
– Қазақстан айтарлықтай экономикалық жетістіктерге қол жеткізді. Біз 400 миллиард доллар көлемінде тікелей шетелдік инвестиция тарттық. Елімізде жаңа инвестициялық кезең басталды. Оның стратегиялық мақсаты – 2029 жылға қарай 150 миллиард доллар тарту. Инвесторлар үшін жылдам шешім қабылдау және жан-жақты мемлекеттік қолдау өте маңызды екенін жақсы түсінеміз. Осы мақсатта Инвестициялық кеңес құрылды. Қасым-Жомарт Тоқаев өзіне стратегиялық инвестициялық жобаларды басқару өкілеттігі берілгенін айтты.
Президент Қазақстан халықаралық қауымдастықтың беделді мүшесі ретінде осы жылдар ішінде өз миссиясын сәтті орындағанын мәлімдеді.
– Біздің сыртқы саясатымыздың негізгі басымдықтары – тәуелсіздік, көпжақтылық, аймақтық тұрақтылық және дипломатия. Сондықтан біз Біріккен Ұлттар Ұйымының жаһандық ынтымақтастық пен прогрестің қозғалтқышы және әлемдегі жалғыз әмбебап ұйым ретіндегі рөлін қолдаймыз. Біздің аймақта, сондай-ақ шетелдегідей ұзақ мерзімді бейбітшілік пен дамуды сақтау үшін барлық негізгі серіктестерімізбен сындарлы қарым-қатынаста болу маңызды деп санаймыз.
Мемлекет басшысы біздің елдің Иранмен ядролық қару мәселесі бойынша келісімге келу, Сирия бойынша келіссөздер және жуырда Армения мен Әзірбайжан арасындағы кездесу үшін арнайы алаң бергенін еске салды.
Сонымен қатар, Елбасы ядролық қарусыздану және қоршаған ортаны қорғау тақырыптарына ерекше қызығушылық танытып отыр.
– Біз ядролық қарудан өз еркімізбен бас тарттық және ядролық қаруды таратпау жөніндегі жаһандық бастамаларды қолдауды жалғастырамыз. Астананың Халықаралық биоқауіпсіздік агенттігін құру туралы ұсынысы жаһандық қауіпсіздік саласындағы қатерлерді жою жөніндегі біздің міндеттемелерімізді толықтырар еді. Қазақстан қоршаған ортаны қорғау саласындағы жаһандық климаттық күн тәртібіндегі мақсаттарды құптайды. Біз Париж климаттық келісімін қолдаймыз», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Президент Қазақстан халықаралық форумдарда, соның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік Кеңесінде орта державалардың мүдделерін қорғауды жалғастыратынын айтты.
– Біз халықаралық жүйенің барынша қамтылған және тұрақты болғанын қалаймыз. Елдер үлкен немесе кіші деп бөлінбей, әлемнің жақсы дамуына үлес қосуға мүмкіндік беруі керек. Қазақстан болашақта әлемдік аренада белсенді рөл атқаруға дайын. Біз дипломатияның, экономикалық ынтымақтастықтың және көпжақты басқарудың тоғысқан жерінде тұрмыз. Әріптестерімізбен және серіктестермен бірге әрекет ете отырып, біз ертеңгі әлемді қалыптастыруға көмектесе аламыз. Халықаралық тәртіп өзгеріп жатқан кезеңде біз жай бақылаушы болғымыз келмейді. Керісінше, біз неғұрлым теңдестірілген, әділ және тұрақты жаһандық жүйенің архитекторы болуға ұмтыламыз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Кездесуде мемлекет басшысы Ресей мен Украина арасындағы жанжалды реттеу мәселесіне қатысты да өз ойын білдірді.
– Премьер-министр Шольцпен келіссөздерімде айтқанымдай, Ресейдің әскери жағынан жеңілмейтіні анық. Бұл Ресейдің әскери әлеуетін, президент Путин жүргізіп отырған саясатты қоғамның қолдауын көрсететін шындық және тарихтың өзі дәлелдеп отыр. Сондықтан да біз шиеленісті бейбіт жолмен шешу жолдарын, барлық елдердің, соның ішінде Қытай мен Бразилияның ақылға қонымды жоспарларын қарастыруды қолдаймыз. Басқа амал жоқ. Әйтпесе, соғыс екі тарапты да құртады. Бұған кейбір әлемдік державалар мүдделі болуы мүмкін. Бірақ бұл тығырыққа тіреледі. Президент сындарлы келіссөздер арқылы бейбітшілікке ұмтылу әлсіздік емес, керісінше, стратегиялық зерденің көрінісі екенін айтты.
Кездесу соңында Мемлекет басшысы форумға келген делегаттардың сұрақтарына жауап берді.
Пленарлық отырыстың модераторы, Берлин жаһандық диалогының төрағасы Ларс-Хендрик Роллер Мемлекет басшысына Қазақстанның аймақтағы рөлі, сондай-ақ осы елдің халықаралық қатынастарын тиімді пайдаланудағы проблемалар туралы сұрады. аймақтық ынтымақтастық арқылы орта державалар.
– Ең алдымен, біз аймақтық саясатты жүзеге асыруға және Орталық Азиядағы барлық көрші елдермен тығыз ынтымақтастық орнатуға бейілді екенімізді атап өткім келеді. Ынтымақтастықты нығайта отырып, бұл Қазақстанның және Орталық Азиядағы басқа елдердің мүдделеріне пайдалы болады. Қазіргі жағдайды он жыл бұрынғы жағдаймен салыстыруға келмейді, мүлде басқа. Бүгінде біз белсенді ынтымақтастықты дамытып жатырмыз, көптеген мәселелер бойынша виртуалды байланыс орнатылды. Орталық Азия елдерінің басшылары тұрақты түрде бас қосып тұрады. Жалпы мәселелерді бірге шешіңіз. Бұл кездесулердің нәтижесі көп болды. Сондықтан менің жауабым анық. Біздің саяси ұстанымымыз стратегиялық тепе-теңдікті нығайтуға бағытталған. Меніңше, Орталық Азияның әлем картасындағы орны бөлек. Мұнымен өңірдегі әріптестерім де келіседі деп ойлаймын. Біз бұл өте маңызды аймақтың әлеуетін арттыру үшін қолдан келгеннің бәрін жасаймыз. Біріккен Ұлттар Ұйымына келетін болсақ, мен ұйымды күшейту керек деп есептеймін. Өйткені оның орнын басатын ұйым жоқ. Біріккен Ұлттар Ұйымының кемшіліктері көп болғанымен, басқа амалымыз жоқ. Сондықтан да Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымының рөлін нығайтуда көзқарастары ұқсас барлық елдермен ынтымақтасуға ниетті. Қауіпсіздік кеңесінде алдымен аймақтық державалар мен орта державалардың үні естілуі керек. Қауіпсіздік кеңесіне де реформа қажет. Өйткені, өкінішке орай, ол кептеліп қалды. Ал одан шығудың жолын бәріміз бірлесіп іздеуіміз керек. Келесі жылы 80 жылдық мерейтойын тойлайтын Біріккен Ұлттар Ұйымына қолдау көрсету керек, деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Содан кейін Біріккен Ұлттар Ұйымының ұстанымын нығайтудағы және көпжақтылық қағидаттарын ілгерілетудегі орта державалардың рөлі туралы сұрақ туындайды.
– Әрине, мен өз сөзімде көпжақтылықты қолдайтынымызды айттым. Біз бүгін және болашақта әлем ең алдымен Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында баяндалған қағидаттарға негізделуі керек деп есептейміз. Біз Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысын орындауымыз керек. Оны бұзуға ешкімнің құқығы жоқ. Өйткені балама жоқ.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысы қазіргі халықаралық жүйенің негізі болып табылады. Бәлкім, БҰҰ-ның рөліне көңілі толмай, сынайтындар да бар шығар. Бірақ біз күш-жігерімізді біріктіріп, соғыс пен қақтығыс дегенді тоқтатып, керісінше диалог пен бейбітшілік жолын бастауымыз керек.
Қазақстан үшін реформаларды жалғастыру және белгіленген стратегиялық жоспарды жүзеге асыру үшін бейбіт жағдайда даму біз үшін өте маңызды. Енді алдымызда еліміздің саяси және экономикалық әлеуетін нығайтудың ауқымды міндеті тұр. Сондықтан біз бейбітшілікті қолдаймыз. Сонымен қатар, біз көптеген аспектілер бойынша ынтымақтасатын бүкіл әлем бойынша серіктестерімізге алғысымызды білдіреміз. Қазақстан – халықаралық нарыққа ашық мемлекет. Біз тікелей шетел инвестициясын тартқымыз келеді. Мен сізге бұл туралы жаңа ғана айттым. Сондықтан біз Қазақстанда жұмыс істегісі келетін инвесторлар үшін барынша қолайлы жағдай жасайтын боламыз, – деді Мемлекет басшысы.