Фотосуреттің авторы: ҚР Парламенті Мәжілісінің тікелей эфирінен үзінді
Бүгін мәдениет мәселелері жөніндегі заң жобасын қарау барысында Мәжілісмен Мұрат Әбен6ов пен Еділ Жаңбыршин қыз алып қашу «дәстүрін» сынға алды. Мұрат Әбенов Қылмыстық кодекске қыз алып қашу бойынша жеке бап енгізуді ұсынды, деп хабарлайды Turantimes.kz.
Вице-министр Мұрат Әбенов Мәдениет және ақпарат министрлігі алдында сөйлеген сөзінде президент Қасым-Жомарт Тоқаев қыз алып қашу ісін күңгірттік деп атағанын еске салды. Бұдан кейін Мемлекет басшысы мұндай фактілер тек моральдық айыптауды ғана емес, сонымен қатар құқықтық баға беруді де қажет ететінін атап өтті.
«Мен заң жобасының екінші оқылымына дейін қарауды қажет ететін жағдай туралы айтқым келеді. Жақында елордадағы бір университеттің студенттерімен кездестім. Олар маған проблеманы айтты: біздің мәдениет және ақпарат секторында жастар арасында заңды сақтау мен құрметтеуге ықпал ететін шаралар жоқ», — деді. – деді депутат қыз алып қашу мәселесін сөз еткенде.
Ол мысал ретінде әлеуметтік желіде тарап кеткен, келіні ретінде ұрланған қызды өз еркімен келдім деп арыз жазуға мәжбүрлеген видеоны келтірді. «Бұл бейненің барлығы талқыланып, мазақталуда. Бұл шынымен де заң бұзушылық». – деді мәжілісмен.
Мұрат Әбенов қазақтың белгілі өнерпаздарының қалың сахнадан қыз алып қашу туралы ән айтып, оны насихаттап жүргеніне де назар аударды. Түсіндіру жөніндегі орынбасары олардың әнінен бірнеше жолдарды оқыңыз:
«Мен аламын, олай ұстама. Келін қылам сені қала да анама (қаламасаң да саған үйленемін. Не болса да енемнің келінімін)»;
«Көрейік, сен менің үйіме келіп, басыңа жылы орамал тағыпсың. Сіз оны қабылдайсыз деп үміттенемін. Қыз болып кел, келін болып қалсын (Көрерсің, үйіме келерсің, басына ақ орамал саласың. Көндіремін – келісесің. Қыз болып келесің, сен келін болып қалу)».
Мәжілісменнің айтуынша, 3 жыл ішінде Қазақстанда 214 өтінім берілді қыз алып қашу фактісі бойынша қылмыстық іс қозғау. Олардың тек 10-ы ғана сотқа тартылған. Ал ұрланған соң полицияға хабарласпаған қыздар көп.
Мұрат Әбенов қыз алып қашу туралы шындықты заңнамалық деңгейде қатаң түрде ауыздықтау қажет деп есептейді. Ол қазіргі Қылмыстық кодексте адам ұрлау бойынша 125-бап бар екенін, бірақ бұл қыз алып қашу ісіне сәйкес келмейтінін түсіндірді. Мақалада ұрланған адам 3-4 күн ішінде босатылса, күдікті жауапкершілікке тартылмайды деген тармақ бар.
«Бұл қалай болды? Қыз келіспеді, тонап, көндіріп, зорлап, ұятқа қалдырдым, 3-4 күн ұстадым, соның салдарынан қыздың беделіне нұқсан келді, бостандыққа шықты, бірақ қылмыстық іс қозғалмады .
125-бапқа өзгерту енгізуді ұсынамын. Келесі кезекте қыз алып қашу туралы ережені жазыңыз. Басқа амал жоқ».– деді мәжілісмен.
Оны депутат Еділ Жаңбыршин қолдады. Вице-министр 21 ғасырда қыздың өзімен сөйлеспей, ата-анасының рұқсатынсыз қалыңдық ұрлауға жол берілмейтінін атап өтті.
«Ол бұйым емес, зат емес, ол адам. Бұл оның тағдыры мен өміріне әсер етеді. Бұл қаралып жатқан заң жобасында мәселе болмауы мүмкін. Бірақ, Елбасы айтқандай, барлық өзекті әлеуметтік мәселелер Ұлттық жиналыста талқылануы керек. Сондықтан бұл мәселені айту дұрыс деп ойлаймын».– деді мәжілісмен.